Drie weken overleven in de Gobi woestijn (deel 2)

Twee weken zitten we op één plek in de Gobi-woestijn. We helpen een familie met 62 paarden, 75 koeien, 48 kamelen, 750 geiten 570 schapen. Dat zijn er totaal 1500, ongelofelijk.

De familie bestaat uit Tokin, kind van 4, Zijn ouders, Jika en Norowoo en Igi de moeder van Norowoo.

Igi heeft erg veel last van haar rug en omdat Jika door de week les geeft in een dorp hier ver vandaan is de hulp hard nodig.

In onze eerste week was Tokin er continue bij. Een leuk jongetje die prima zelfstandig kan spelen in een woestijn van zand en wat struikjes. Hij is nu (tweede week) met Jika mee naar dat dorp.

Terwijl Norowoo elk moment van de dag bijhoud waar zijn vee loopt en hen water geeft, doet Igi in de ger al het werk. Ik moet je zeggen dat als ik in de woestijn tuur, ik misschien alleen een kudde schapen, geiten en soms ook wat paarden zie.

Het is binnen, zeker met de harde wind, ontzettend koud. Daarom is het belangrijk het vuur aan te houden. Ook omdat hier heel de dag door eten gemaakt wordt.

Ter voorbereiding van de winter maken ze yoghurt, gedroogde yoghurt plakken(aaruul), gedroogde yoghurt koeken(zelfde maar dan met suiker), boter, melk en gefermenteerd paardenmelk(Airag). Ik heb nog niet meegemaakt dat ze een dier slachten maar we eten voornamelijk alleen schapen en paardenvlees als avondeten. In de winter is het wel -40, dat kan ik mij moeilijk voorstellen eerlijk gezegd. Ook om de hele winter maar op een beperkte variatie aan voedsel te teren.

Het was de eerste paar dagen even wennen. Ik werd ziek (ik was tijdens de tour al aan het 'kwakkelen') en lag twee dagen in bed, in onze ger. Alexa kon gelukkig wel helpen maar ik voelde mij best een beetje stom.

Ze hadden Alexa gevraagd om iets te koken uit Nederland en dat is knap lastig als je maar 1 pan kan gebruiken en moet kiezen tussen kool, wortel, ui en aardappelen. Daarnaast zijn ze er ook heel zuinig mee dus krijg je maar 4 aardappelen, een wortel en een ui.

Dus het werd hutspot, ze namen allemaal een hapje om te proberen maar het was duidelijk alleen voor ons bedoeld. Ondanks dat ik kots misselijk was ging dit wel door mijn strot. Ik heb er zelfs best van genoten.

Die dag erna was ik gelukkig weer fit genoeg om te helpen. We aten ons ontbijt, droge zoete cakejes, koeken, aaruul en boter met een kopje zoute thee (woestijnwater is zout). Als ze iets inschenken doen ze dat altijd naar het noorden. Zo zet je de theepot ook altijd met zijn snoetje naar het noorden en mogen je voeten juist nooit naar het noorden wijzen. Iets geven en aanpakken is altijd met rechts en de man krijgt altijd als eerst zijn eten. Nou doen wij dat vaak zat op onze manier en dat is geen probleem hoor mensen.

De zon scheen en Alexa en ik haalde 4 zakken met gedroogde koeienpoep. Het is nog even zoeken wat ze bedoelde met 'welke' poep precies. Droog genoeg, wel of geen paardenpoep en geitenpoep? We hadden nog nergens koeien gezien dus we snapten niet goed wat te rapen. Maar na een zak paardenpoep gebracht te hebben vertelden ze ons no horse, cow!

Er zijn maar weinig woorden die ze in Engels kunnen; meat, eat, meat eat, finish(voornamelijk bij airag), goat, horse, cow, yes, no en dat was het wel zo'n beetje. Daarom leren we wat handige Mongoolse woordjes;

-----------------------

Melk - Suu

Geiten melken - jaamaas aag

Water - os

Stoel - Saandel

Tafel - Khiraa

Aardappel - Toomos

Ui - Sangun

Wortel - Loowan

Pastinaak - mandjin

Koek - bao

Boter - urum

Brood - talig

Tagliatelle - Tsuivan

Dumpling - Buuz

Mok - stuka

Ketel - dankh

Kommetje - ajuuq

Mest - argal

Hout - tuulech

Snoep - chikher

Wol - esgii

Deur - Haalga

Dicht - haah

Open - neeh

Emmer - Huwin

Zon - Nar

Maan - sar

Ster - oth

-----------------------

En nog wel meer zoals cijfers maar het verstaan doen we al beter! Ook hebben Alexa en ik een Mongoolse naam gekregen.

Alexa heet Ariunaa. Dat betekent; 'fresh and pure'

En ik heet Enkhmaa dat staat voor 'peace'.

Na onze poepzakken geleegd te hebben kregen we binnen in de ger de opdracht om de droge yoghurt te snijden. Dit heeft een nacht uitgelekt in een katoenen zak en heeft nu een ovale vorm. Het is nog knap lastig om rechte vormen uit een zacht stuk te snijden met een draadje. Daarna laten we ze buiten drogen en jagen we soms de musjes weg. Eens was er uit het niets ineens een duif. Hij maakte al onze yoghurt stuk met zijn poten en at zich vol.

Norowoo pakte een mand, deed er een stokje tussen en een touwtje aan. Heel lang wachten maar uiteindelijk was de duif gevangen. Ze zeiden dat wij de duif klaar moesten maken want wij eten ook kip in Nederland. Dat gaat zo van ; eat Niederlandie chicken? (Wij; yes) ok, Ariunaa Enkhmaa cook! Maar gelukkig is de duif, nadat hij een koude week opgesloten zat in zijn kooitje, gewoon vrijgelaten en aten we paardenvlees. Er gingen ook wat stukjes aan ingewanden door het eten. Het is fijn om niet te zien wat het is kan ik je zeggen. Ik heb het ook nog niet gevraagd maar ze eten hier álle ingewanden.

Om 14 uur beginnen we met koken wat om 16 uur gegeten word. Dat zijn twee hele keren voedsel innames per dag! Na het 'avond' eten worden er alleen nog koekjes en snoepjes gegeten en spelen we meestal spelletjes met enkelbotjes. Dit zijn enkelbotjes(shareel) van geiten en er zijn heel veel verschillende spellen mee te spelen. We hebben allebei een handje enkelbotjes gekregen.

Maar goed, Igi pakte een kom met bloem en mengde het met water tot een stevige bal. Ze verdeelde het in 6 ballen die ik moest uitrollen tot dunne grote plakken. Daarna werden ze op elkaar gelegd met wat zonnebloemolie er tussen. Ik sneed er dunne strookjes van, een soort tagliatelle. Daarnaast werden er ook nog aardappels gesneden en groentes als wortel en knoflook.

Alles werd in de pan gegooid, gekruid en het smaakte echt heel goed! Gerecht: 'tsuiwan'.

Met onze buikjes vol, stonden de geiten buiten al op ons te wachten. Norowoo heeft ze met zijn crossmotor naar de ger gebracht en met een handig tactiek bind hij ze vast.

Eerst lokt hij de kudde naar een voerbak. Dan grijpt hij er een bij de horens en begint zo om en om de geiten samen te binden met de haak en oog sluiting. Wij staan er omheen om de geiten te sturen. Nu staat er een lange rij van 100 geiten met aan beide zijde 50 geitenkonten.

We pakten een emmer en een krukje en begonnen met melken.

Als je het eenmaal onder de knie hebt is het echt leuk. Ondertussen hoor en ruik je de geiten scheten, boeren, poepen en plassen maar het is leuk dat melken.

Daarna gieten we het in een grote melkkan met een zeef om al die haren en al dat zand er eerst uit te zeeven. Dan gaat een deel meteen in de pan en wordt het verhit. Dit moment van de dag is waar Alexa en ik het meest van genieten want er is echt niets beters dan een kommetje warme geitenmelk (hier in de woestijn). Zo warm dat er steeds weer velletjes op komen te drijven en die zijn lekker! Ze zien dit als een delicatesse (urum).

Dan maken we alles schoon. Maar wacht, onder schoon zien deze mensen; piep klein beetje water er in en met een vette spons alles boenen. Vervolgens is alles vet geworden en krijg je een oud kindert-shirtje dat nu dient als theedoek wat dan weer eigenlijk een vieze vaatdoek is.. en het vieze water dat overblijft bewaren we voor onze theekopjes straks. Nou goed. Op alles wordt strikt bezuinigt. Zo gebruiken ze eens in de zoveel tijd wél zeep om de spons dan weer mee schoon te maken. Ik vind het wel mooi.

Bovendien heb ik mijn haar nu al bijna twee hele weken niet gewassen. Ik heb daarom continue een hoofdband om en ik voel mij echt een stripfiguur. Vooral omdat ik hem 's nachts ook om hou vanwege de kou en ik elke dag dezelfde kleren draag.

Misschien kunnen we vandaag ons haar wassen, maar dat zien we nog wel.

Toen we nog onze eigen ger hadden, hebben we twee keer de kans gehad om wat water te verhitten en ons te wassen met de kachel aan. Daarnaast hebben we vochtige doekjes wat écht onze redding is tegen schurft.

Maar het is hier zo koud dat je echt niet in je blootje wilt en ach..

Maar goed, ik zei 'eigen ger'. Dat hadden we namelijk eerst met alleen onze spulletjes. Igi en Norowoo slapen in de kleine ger. Nu hebben we onze ger verhuist naar de winterplaats en slapen we in de kleine. Geen privacy meer helaas. (Dan maar af en toe een mooie wandeling maken door de woestijn ofzo). Op de winterplaats hebben we hem opgezet met veel vellen wol en goed ingegraven voor de winter van -40 graden.

Tussendoor vroeg Norowoo of ik mee ging op zijn crossmotor om naar de waterput te gaan. We namen een heel grote jerrycan mee en ik sprong achterop bij Norowoo. Heel hard reden we over de hobbels en duinen en rotsen tot we bij een grote kudde paarden kwamen. Hij vormde de groep bijeen en de kudde begon te rennen. Met ons crossend tussen een groep galopperende paarden stuurde we ze richting de waterput. Er ging veel stof achter ons de lucht in en Norowoo gaf nog meer gas om eerder bij de waterput te zijn dan de kudde.

Eenmaal bij de waterput gooide ik al het ijs er uit en zette Norowoo de moter aan van de waterpomp.

Een andere groep paarden verderop kwamen al naar de put toe gelopen bij het horen van de pomp.

Hij vroeg mij de twee groepen te scheiden. De groep die we hier naar toe geleid hadden moest ik tegen houden en af en toe wat stenen gooien.

Dit ging bijzonder goed en nadat de twee kuddes met wat bijten tussendoor hun dorst gelest hadden gingen we weer terug naar de winter ger met een volle jerrycan.